A Question of Faith: De religieuze belevingswereld van West-Afrikaanse migranten

Een eerder opsporingsonderzoek, genaamd Koolvis (2006), heeft echter laten zien dat West-Afrikaanse slachtoffers mogelijk vanwege religieuze rituelen niet (gedetailleerd) durven te verklaren over hetgeen zij hebben meegemaakt. Hierbij ging het om voodoorituelen die worden gebruikt om slachtoffers te binden aan hun mensenhandelaren. Uit eerder onderzoek is echter gebleken dat bredere kennis over de rol en betekenis van religie in de levens van West-Afrikaanse slachtoffers bij hulpverlening en politie ontbreekt. Met dit onderzoek A Question of Faith is daarom een aanzet gedaan om kennis hierover te verzamelen.

Religieuze referentiekaders
Het onderzoek wijst uit dat er een algemeen heersend idee bestaat over de religieuze referentiekaders van migranten en slachtoffers. Dit idee dat het ‘oké’ is zolang het morele steun biedt, doet in hoge mate tekort aan de daadwerkelijke betekenis van religie en spiritualiteit in de levens van West-Afrikaanse slachtoffers. Tot slot gaat dit voorbij aan de complexiteit en de verwevenheid van de spirituele, religieuze en materiële wereld.

Het woord 'voodoo' en het gebruik ervan
Het onderzoek A Question of Faith laat bijvoorbeeld zien hoe complex het (gebruik van het) woord voodoo is en dat het tot miscommunicatie kan leiden tussen slachtoffers en professionals. In het onderzoek komt naar voren dat wanneer een ‘mogelijk’ slachtoffer zegt ‘niet te geloven in voodoo of geesten’, dit niet wil zeggen dat men ontkent dat voodoo of geesten bestaan, maar dat het een manier is om uit te drukken dat hij/zij zich hiermee niet associeert. Deze kennis is van belang omdat de letterlijke interpretatie kan leiden tot miscommunicatie tussen slachtoffers en professionals, omdat de respondent wel degelijk de kracht van voodoo kan erkennen, ook al lijkt hij/zij het tegenovergestelde te zeggen.

You never know the mind of the other person

In het onderzoek komt daarnaast naar voren dat West-Afrikaanse migranten verschillende strategieën hanteren om te onderscheiden welke krachten te vertrouwen zijn en welke niet. Deze kritische blik op spirituele krachten (maar ook op kerken en leiders) strekt zich ook uit tot de sociale context, zo blijkt uit het onderzoek. Bij een belangrijk deel van de West-Afrikaanse respondenten is er eenzelfde grondhouding merkbaar. Dit is een belangrijk gegeven met het oog op het opbouwen van vertrouwen met West-Afrikaanse migranten.

Podcast

CKM organiseerde in november 2021 een webinar over de rol van religie en spiritualiteit in het leven van West-Afrikaanse migranten, met als sprekers Noortje Luning (onderzoeker A Question of Faith) en transcultureel psycholoog Bert Nanninga van Fier. De webinar is hier als podcast te beluisteren.

Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door ondersteuning van Kerk en Wereld en een solidariteitsbijdrage van de gezamenlijke religieuzen in Nederland via KNR - Projecten in Nederland (PIN)

A Question of Faith

Het rapport  ‘A Question of Faith’: een verkennend onderzoek naar de rol en betekenis van religie en de religieuze belevingswereld in de levens van West-Afrikaanse Migranten in Nederland is hieronder te downloaden.

Over het onderzoek

Looptijd: 2018-2021
Samenwerkingspartners: Universiteit voor Humanistiek, Afrika-Studiecentrum, Leger des Heils.
Begeleidingscommissie: Politie, Openbaar Ministerie, HVO Querido, Fier.

Download rapport

Nederlandse oplegger