Zicht op slachtoffers verder verslechterd
Het zicht op slachtoffers van mensenhandel is vorig jaar opnieuw verslechterd, concludeerde de Nationaal Rapporteur Mensenhandel in de Monitor Mensenhandel 2019 – 2023. Waar het in 2012 nog ging om 1.711 geregistreerde slachtoffers, waren het in 2023 nog slechts 868 slachtoffers. Dat is zorgwekkend, omdat uit schattingen blijkt dat er jaarlijks in Nederland ongeveer 5.000 slachtoffers van mensenhandel zijn en een steeds groter deel van hen dus niet in beeld is bij hulpverleners of politie.
Minderjarigen die seksueel worden uitgebuit, zijn bijzonder verborgen. Online contact en hulpverlening lijkt een manier om met deze doelgroep in contact te komen. De Nationaal Rapporteur beveelt daarom de ministers van Justitie en Veiligheid en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan om de mogelijkheden voor online contact en signalering te versterken, uit te breiden en laagdrempelige hulpverlening te faciliteren.
Online contact leggen met mogelijke slachtoffers
Het Online Outreach programma biedt die proactieve online hulpverlening. Het team van zorgprofessionals en forensisch experts zoekt sinds enkele jaren op websites en social media en legt daarbij contact met (mogelijke) slachtoffers van seksuele uitbuiting. Om zorg en hulp te bieden, idealiter voordat daders de kans krijgen om hen iets aan te doen.
Een doelgroep die het team sinds twee jaar actief benadert, zijn aanbieders op seksadvertentiewebsites. Daarbij worden advertenties gekozen die kunnen duiden op een (mogelijk) risico op uitbuiting of geweld. Wanneer een hoge risicoscore wordt vastgesteld, stuurt het Online Outreach team een bericht naar de persoon wiens contactgegevens in de advertentie staan.
Op die manier ontvingen in de afgelopen twee jaar 6500 personen zo’n bericht. Met meer dan 700 van hen heeft het team van zorgprofessionals inhoudelijke onlinegesprekken gevoerd. Van deze mensen hadden 98 een hulpvraag. Die hulpvraag varieerde van vragen over woonruimte, seksuele gezondheid, financiën tot behandeling. Het Online Outreach team kon hen op verschillende manieren doorverwijzen of helpen.
Eerste bevindingen
Het programma toont aan dat online outreach een krachtig hulpmiddel is om precies dat te doen wat nu zo belangrijk is; het bereiken van slachtoffers. Met deze werkwijze slaagt het team erin om mensen in het hele land te bereiken, ongeacht waar ze verblijven. Daarnaast reageerde 15% van de mensen op het bericht – een hoger percentage dan verwacht.
Omdat vertrouwen een belangrijke basis is voor een effectieve ondersteuning van slachtoffers van seksuele uitbuiting, stuurde het team herhaalberichten om het contact en het vertrouwen op de bouwen. Hierdoor is de zichtbaarheid van de hulpverlening continue, en kunnen slachtoffers hulp zoeken als ze daar aan toe zijn. Hoewel de volledige impact nog duidelijk moet worden, tonen het brede bereik en de positieve reacties van benaderde personen dat online outreach een veelbelovende strategie is.