Shamir Ceuleers maakt kennis met de aanpak in de Verenigde Staten

In 2020 werd Shamir Ceuleers uitgenodigd voor het International Visitor Leadership Program in de Verenigde Staten, een programma voor jonge talentvolle leiders binnen hun vakgebied. Nadat een paar jaar corona, lockdowns en reisbeperkingen kon het werkbezoek begin 2023 dan eindelijk plaatsvinden. Samen met andere experts reisde Shamir naar de VS, waar hij met hulpverleners, ngo’s, opsporingsteams, ministeries en grensbewakers sprak over de aanpak van mensenhandel.

Lokprofielen, webcrawlers en opt-outs
Shamir: “Tijdens de reis hebben de gesprekken met de New York Police Department, Homeland Security en de FBI vooral indruk op mij gemaakt. Zij werken bijvoorbeeld actief met lokprofielen, of zoals zij het noemen ‘online covert operations’, waarmee zij zich zich online voordoen als minderjarigen. In die online gesprekken geven ze pooiers en klanten duidelijke signalen dat ze contact hebben met een minderjarige. Daarmee voorkomen zij dat er juridisch sprake is van uitlokking. Als pooiers of klanten ondanks de signalen nog altijd willen afspreken met de ‘minderjarige’, worden ze gepakt."

“Wat mij ook is bijgebleven is een gesprek met een ngo in Georgia, Atlanta over klanten die seks kopen van minderjarigen. Net als het CKM zijn zij actief bezig met het aanpakken van die klant. Uit een onderzoek in Atlanta uit 2009 bleek dat bijna de helft van de klanten de seksafspraak door wilde laten gaan nadat ze drie duidelijke aanwijzingen kregen dat het om een minderjarige zou gaan. Denk aan een berichtje dat ze pas om drie uur klaar is met school en daarna kan afspreken, of dat ze even wat moet navragen bij haar ouders. Soms werd er zelfs letterlijk gezegd dat ze pas 15 is. Wij hebben bij het CKM jaren geleden ook zoiets gedaan met een lokprofiel, dus dat dat percentage zo hoog is, daar schrik ik helaas niet van. Het zou mij niets verbazen als we hier in Nederland tot soortgelijke resultaten zouden komen. Maar wat ik er vooral interessant aan vond, was dat ze in de VS met dit soort signalen van minderjarigheid dus een opt-out geven aan potentiële klanten. In Nederland zien we vaak dat klanten zeggen: ‘Ja, maar ik wist niet dat ze minderjarig was’ en dat de rechter daar al snel in meegaat, zoals in de Valkenburgse Zedenzaak. In Amerika wordt er dus al actief rekening gehouden met dat verweer.”

“In Nederland zien we vaak dat klanten zeggen: ‘Ik wist niet dat ze minderjarig was.’ In Amerika wordt er al rekening gehouden met dat verweer.”

Toch is de bescherming van jonge slachtoffers tegen uitbuiting ook in de VS een uitdaging. Shamir vertelt: “Omdat voorheen geen onderscheid werd gemaakt tussen volwassenen en kinderen, belandden tot een paar jaar geleden zelfs minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting in de cel, terwijl hun pooier vaak niet werd opgepakt of er met een lichte straf vanaf kwam. Pas later zijn ze daar gaan inzien deze kinderen geen criminelen zijn maar slachtoffers. Het is er tegenwoordig voor minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting een stuk beter geregeld.”

“Als je daarentegen naar minderjarige slachtoffers van criminele uitbuiting kijkt, is daar veel minder aandacht voor. Net als in Nederland staat de aanpak van criminele uitbuiting in de VS echt nog in de kinderschoenen. Daar is de wetgeving in sommige staten zo streng dat minderjarigen voor tientallen jaren de cel in draaien. Wel voor hele zware misdrijven, maar die hebben ze dan mogelijk onder druk of onder dwang gepleegd. Uit ons laatste onderzoek blijkt dat minderjarige slachtoffers van criminele uitbuiting in Nederland ook een groot risico lopen om aangemerkt te worden als crimineel en de cel in te draaien.”

Niet alleen maar zware kost
Shamir: “Naast de officiële meetings was er ook tijd voor culturele uitjes. In Washington zijn we naar alle belangrijke locaties geweest, zoals het Witte Huis en de Martin Luther King Memorial. Ook zijn we naar een NBA basketbalwedstrijd geweest en hebben we musea bezocht. Zo hebben we de Super Bowl gekeken bij een familie thuis. Dat was wel een hele leuke manier om de locals te ontmoeten. Het was een heel druk programma.“