Link met criminele uitbuiting
De jongeren zien zichzelf niet als slachtoffer van criminele uitbuiting, maar professionals wijzen wel op elementen van criminele uitbuiting. De onderzoekers schrijven daarover: “Betrokken raken van jonge mensen bij georganiseerde criminaliteit betekent soms dat er sprake is van criminele uitbuiting. Zij worden voor het karretje van criminelen gespannen en gedwongen om hand- en spandiensten voor hen te verrichten. Een deel van de jongeren en jongvolwassenen is kwetsbaar en om diverse motieven moeilijk opgewassen tegen de verlokkingen van misdaad en ‘het snelle geld’. Een ander deel lijkt echter minder onvrijwillig daaraan als noviet deel te nemen.”
Betrokken raken - risicofactoren
Uit de verhalen van de jongeren concluderen de onderzoekers dat er vaak een complex samenspel van factoren was waardoor de jongeren in de criminaliteit verzeild raakten. Ze noemden onder meer: een slechte woonomgeving, negatieve invloed van het gezin of de verdere familie, armoede persoonlijke problemen, drugsgebruik of een bijzonder life event waarna ze een andere afslag namen. Veel jongeren gaven aan een goede, veilige thuisbasis gemist te hebben.
Helpende factoren
De jongeren is gevraagd wat hen geholpen zou hebben om uit de buurt van de georganiseerde misdaad te blijven. Ze noemen onder meer: een positief klimaat op school; een familielid dat het goede voorbeeld of een diploma heeft; praten over gevoelens thuis, een strak regime thuis, meer aandacht voor hun talenten, meer geloof krijgen in eigen kunnen, uitlaatkleppen hebben en positieve rolmodellen kennen.
Ontwakingsmoment
Over het stoppen met de georganiseerde misdaad vertellen veel jongeren dat ze een ‘ontwakingsmoment’ hadden. Een ingrijpende gebeurtenis waardoor ze met hun neus op de feiten zijn gedrukt, bijvoorbeeld omdat er iemand is overleden, zwaar gewond is geraakt of een lange gevangenisstraf heeft gekregen. Bovenal moet de jongere zelf de nodige wilskracht hebben. “Uittreden is topsport”, constateren de onderzoekers. Uiteraard zijn het beschikken over een vangnet en goede hulpverleners die er op het juist moment met de nodige begeleiding zijn, onmisbaar. Het CKM is in juni 2024 gestart met een onderzoek naar de hulp en bescherming die jongeren nodig hebben als zij slachtoffer zijn van criminele uitbuiting.
De onderzoekers
KNEL is geschreven voor iedereen die beroepsmatig te maken heeft met jongeren die betrokken raken bij georganiseerde criminaliteit. De jongeren geven een uniek inkijkje in hun belevingswereld, veel vaker wordt er immers over deze doelgroep gesproken in plaats van dat hun eigen verhalen centraal staan. De onderzoekers koppelen de impressies uit de interviews aan recente literatuur over het fenomeen. Het onderzoek is onafhankelijk uitgevoerd in opdracht van Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland in samenwerking met RIEC Midden-Nederland en NHVeilig en uitgevoerd door Bureau Bervoets.